Po raz 14. tytuł Honorowego Obywatela Grudziądza przyzna Rada Miejska. Na uroczystej sesji w teatrze, 8 czerwca – Karoli Skowrońskiej, postaci wybitnie zasłużonej dla kultury i tradycji nie tylko Grudziądza, ale regionu i Polski.   

Nie da się napisać krótko o tym, czego Karola Skowrońska dokonała dla miasta, regionu i kraju. Zwłaszcza dla przywrócenia Grudziądzowi tradycji kawaleryjskich, ale też o wielu innych dziedzinach, w których ma nieocenione wręcz zasługi.

 Z Grudziądzem Karola Skowrońska związana jest od 1966 r. kiedy to rozpoczęła pracę w Bibliotece Miejskiej (po ukończeniu filologii polskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu). Najpierw jako pracownik, później dyrektor Biblioteki energicznie działała w kierunku rozwoju tej instytucji: tworzyła filie w dzielnicach. Uruchomiła jedną z najnowocześniejszych w Polsce filii bibliotecznych (w 1999 r.), wyposażoną w nowoczesny sprzęt multimedialny i rehabilitacyjny. Przyjazną dzieciom niepełnosprawnym i czytelnikom niewidomym.

Już w 1975 roku otrzymała nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za remont, modernizację i adaptację na Bibliotekę Główną gmachu przy ul. Legionów 28. Za jej dyrekcji Biblioteka Miejska zainicjowała cenne przedsięwzięcia kulturalne w ramach współpracy (od 1991 r.) ze Stadtbibliothek Gütersloh, w partnerskim mieście Grudziądza. Były szkolenia, wyjazdy studyjne i wymiany wystaw, publikowane katalogi, także w języku niemieckim, np. na wystawę prezentowaną podczas Tygodnia Kultury Europejskiej w Gütersloh w 2000 r. Biblioteka prowadziła też działalność wydawniczą związaną z regionem.

Za tytaniczną pracę

– Przyznanie tytułu Honorowego Obywatela stanowić będzie rodzaj zadośćuczynienia za tytaniczną pracę, którą wykonała na przestrzeni wielu lat. Efekty jej wysiłków wszyscy widzimy i możemy je podziwiać, i to nie tylko przy okazji Zjazdu Kawalerzystów – pisze w uzasadnieniu Maciej Glamowski, prezydent Grudziądza. Wyszedł on w maju, na forum Rady Miejskiej, z inicjatywą przyznania honorowego obywatelstwa Karoli Skowrońskiej. Wszyscy radni jednogłośnie wniosek poparli. Przyznanie tytułu nastąpi 8 czerwca.

Karola Skowrońska była wśród twórców Grudziądzkiego Towarzystwa Kultury, powstałego w 1976 r.. Została jego pierwszym, długoletnim prezesem (do 2007 r.)

Przywróciła Grudziądzowi żywą legendę kawalerii

Wielkie zasługi ma Karola Skowrońska w przywróceniu Grudziądzowi tradycji kawaleryjskich. Od 1990 r. jest przewodniczącą zarządu Fundacji na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej, która nawiązuje do tradycji przedwojennego Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu i organizuje m.in. doroczne Zjazdy Kawalerzystów II RP.

Z inicjatywy Karoli Skowrońskiej od 1994 r. istnieją w Muzeum w Grudziądzu Sale Tradycji Jazdy Polskiej. Pod jej redakcją ukazały się także wspomnienia Zygmunta Podhorskiego, generała brygady Wojska Polskiego, ułana, pisane przez niego od marca do października 1939 roku. Opublikowała 22 Komunikaty Fundacji (pierwsze pięć wraz z rtm. Stanisławem Radomyskim). Jej wkład w popularyzację wiedzy o tradycjach kawaleryjskich i historii Kawalerii jest nieoceniony. Trudno policzyć wygłoszone przez panią Skowrońską referaty i odczyty tak w Polsce, jak i za granicą. Karola Skowrońska gromadzi pozostałe po kawalerzystach pamiątki i archiwalia. Przekazuje je w darze grudziądzkiemu Muzeum. Przez wiele lat utrzymywała więź  y z grudziądzkim środowiskiem kawaleryjskim, rozsianym po całym świecie. Kawalerzyści ze łzami w oczach wracali z różnych kontynentów do ukochanego Grudziądza. O swojej aktywności na tym polu Karola Skowrońska mówi, że to jest największy romans jej życia, którego początkiem była „miłość kawalerzystów do Grudziądza”. Ich chęć spotkania się w mieście, w którym szkolili się w CWK sprawiła, że trafili właśnie do niej, do Grudziądzkiego Towarzystwa Kultury.  Karola Skowrońska coraz bardziej angażowała się w ich sprawy. Była to nie tylko okazja do pogłębiania wiedzy no historii międzywojnia, lecz także szansa spotkania z bohaterami, będącymi jeszcze za życia legendą polskiej kawalerii. To dzięki zjazdowi kawalerzystów zrodziła się Fundacja na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej – decyzja o jej utworzeniu zapadła na II Zjeździe Kawalerzystów w 1990 roku.

Jedyna kobieta – Honorowy Rotmistrz

Za swe zasługi w pielęgnowaniu historii jazdy polskiej Karola Skowrońska otrzymała honorowe członkostwo dziewięciu pułków kawalerii II RP i jako jedyna kobieta – tytuł Honorowego Rotmistrza. A Fundacja została wyróżniona między innymi Nagrodą im. gen. dyw. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego. Otrzymała ją w kategorii popularyzator, którą wyróżnia się osoby cywilne promujące historię kawalerii. Związek Karoli Skowrońskiej z historią wojskowości  przejawiał się też m.in. pracą w komitecie odbudowy Pomnika Żołnierza Polskiego i  budowy Pomnika Katyńskiego.

To tylko nieduża część jej działalności. Na sesji Rady Miejskiej odczytane zostaną jej najważniejsze dokonania.

Za swoją działalność otrzymała m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Brązowy i Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, medal za zasługi dla Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Wyróżniono ją też Odznaką Honorową i Medalem Pamiątkowym Kustosza Tradycji, Chwały i Sławy Oręża Polskiego, który odebrała z rąk ministra obrony narodowej Bogdana Klicha. Otrzymała liczne odznaki honorowe pułków kawalerii: 18. pułku ułanów pomorskich, 9. pułku strzelców konnych, 9. pułku strzelców konnych Armii Krajowej, 12. pułku ułanów podolskich oraz 3. pułku strzelców konnych.  

Karola Skowrońska będzie czternastym Honorowym Obywatelem Grudziądza i drugą kobietą w tym gronie. Pierwszą jest Salomea Sujkowska (tytuł ten otrzymała w 1992 r.). 

Uroczysta sesja Rady Miejskiej  odbędzie się w środę w teatrze, a poprzedzi ją msza św. w Bazylice pw. św. Mikołaja o godz.9.30.

MARYLA RZESZUT